Màu sắc của dầu được sử dụng làm chỉ báo về sức khỏe của dầu bôi trơn. Màu của dầu thường gặp không màu, trong suốt, vàng nhạt, vàng, vàng tươi, hổ phách, nâu, nâu sẫm, mờ, đục, đục, trắng đục, đen, v.v.
Sự thay đổi màu sắc thường cho thấy sự thay đổi về tính chất hóa học của dầu hoặc sự nhiễm bẩn của dầu. Màu dầu đang sử dụng cho bạn nhiều đánh giá nhanh về tạp chất, thành phần tạp chất, tuổi thọ của dầu (mức độ Oxy hóa).v.v..Màu sắc dầu là yếu tố đơn giản trực quan nhưng quan trọng được đánh dấu đầu tiên trong mọi mẫu phân tích dầu
Với dầu mới 100% màu dầu trong suốt biểu hiện dầu được tạo từ dầu gốc chất lượng tốt nhóm IV hoặc V. Dầu màu ánh vàng (còn chứa tạp chất S trong gốc dầu) thể hiện dầu được làm từ dầu khoáng như nhóm II, Thông qua màu sắc dầu mới bạn có thể biết dầu đó là dầu cao cấp hay rẻ tiền.
Bài viết về màu sắc dầu hôm nay giúp kĩ thuật tham khảo thêm công cụ hỗ trợ đắc lực công việc bảo dưỡng sửa chữa máy nén khí. Đồng thời phân loại sơ bộ chất lượng dầu nhớt qua màu sắc.
Màu sắc dầu của dầu mới 100%
Màu sắc giúp phân biệt nhanh gốc dầu thuộc nhóm dầu cao cấp hay thông thường. Màu đục / vàng thể hiện dầu gốc thông thường quá trình trưng cất vẫn còn tạp chất như S nên dầu có màu vàng. Dầu tổng hợp nhóm V thường không có màu hoặc trong suốt thể hiện dầu được tinh chế hoặc tổng hợp.
Bảng màu sắc gốc dầu tương ứng 5 nhóm phẩm cấp dầu API.
Phương pháp thử màu sắc dầu ASTM D1500-07
Trên MSDS dầu thường không ghi màu sắc dầu cụ thể mà ghi bằng kết quả của phương pháp thử màu sắc dầu ASTM.
Nhuộm màu dầu thành phẩm
Màu sắc dầu mới có thể được chủ định nhuộm một màu hoặc ngẫu nhiên có màu do phối trộn phụ gia.
Trường hợp 1: Dùng phụ gia nhuộm màu. Một số nhãn hiệu dầu có sử dụng phụ gia nhuộm màu dầu vì mục đích truyền thông . Cũng có trường hợp cần nhuộm màu nhằm phân biệt chủng loại như mỡ bôi trơn. Tiêu biểu cho trường hợp này là dầu Sullube 32 dầu được nhuộm màu xanh lá đặc chưng cho màu sắc logo thương hiệu Sullair, cũng là màu của bao bì can đựng dầu, với thông điệp nhấn mạnh tính bảo vệ môi trường, dầu có khả năng phân hủy sinh học khi thải ra môi trường. Màu dầu nguyên bản của sullube là màu trong suốt của gốc dầu PAG trùng khớp với màu dầu ACcom S8000 gốc PAG thuần chủng.
Trường hợp 2: Quá trình phối trộn phụ gia, thành phần hóa học bao gồm cả dầu gốc khác làm biến đổi màu sắc dầu gốc. Việc này chủ đích nhằm tăng hoặc bổ xung tính năng cho dầu màu sắc có thể chỉ là yếu tố phụ. Nếu tính năng dầu phân khúc trung bình có thể đánh giá dầu được bổ xung thêm phụ gia, dấu hiệu cho thấy một loại dầu có hiệu năng cải tiến hơn.
Nếu dầu có tính năng cao cấp có thể đánh giá dầu được sử dụng dầu gốc nhóm thấp giá rẻ hơn bổ xung phụ gia tăng cường chất lượng dầu.
Lưu ý: Đây là đánh giá chủ quan theo quan sát thường gặp của cá nhân Huy không theo bất kì tiêu chuẩn nào. Không phải lúc nào cũng "nhìn mặt mà bắt hình dong" sẽ có những nhãn hiệu biểu hiện màu sắc dầu kém nhưng chất lượng phù hợp với giá thành. Nó sẽ hữu dụng khi bạn dùng làm căn cứ đối trứng sàng lọc khi có quá nhiều lựa chọn.
Trường hợp 3: Dầu giữ màu nguyên bản của dầu gốc. Thường chỉ đúng với dầu máy nén khí cao cấp, khi dầu gốc thực sự chất lượng cao nhóm V gốc PAG, POE, PAO, Ester... Với máy nén khí dầu gốc chiếm trên 95% tỉ trọng. Khi dầu gốc có tính năng vượt trội lượng phụ gia thêm vào là không cần thiết. Chính vì vậy dầu gần nhưu vẫn giữ nguyên màu sắc dầu gốc nguyên bản, bao gồm cả mùi thơm đặc trưng của gốc dầu.
Màu sắc dầu đang sử dụng
Màu của dầu đến từ ánh sáng truyền qua nó. Màu sắc khác nhau được hình thành tùy thuộc vào nồng độ và loại nhóm hấp thụ ánh sáng lơ lửng trong dầu. Các hợp chất "mang màu" này thường được gọi là các thể màu. Với dầu mới, độ nhớt càng cao thì khả năng tồn tại các thể màu tự nhiên càng cao. Ngoài ra, dầu gốc naphthenic và dầu có hàm lượng lưu huỳnh và chất thơm cao thường có màu đậm hơn.
Sự xuống cấp và nhiễm bẩn của dầu đã qua sử dụng có thể ảnh hưởng rõ rệt đến độ trong và màu sắc thu được. Than cốc và các chất không hòa tan carbon do sự cố nhiệt (nhiệt độ cục bộ cao) có thể làm dầu bị sẫm màu rõ rệt.
Hỗn hợp các loại dầu không tương thích có thể gây ra hiện tượng sẫm màu do kết bông phụ gia và các sản phẩm phản ứng khác hình thành. Các chất gây ô nhiễm như bồ hóng, hóa chất xử lý, chất tẩy rửa và không khí bị cuốn vào có thể dẫn đến thay đổi màu sắc và độ sáng của dầu. Các phản ứng quang xúc tác (UV) khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời (chai dầu, v.v.) có thể làm dầu bị đổi màu rõ rệt.
Màu của dầu bôi trơn có thể từ trong suốt đến mờ đục. Màu sắc dựa trên gốc dầu, độ nhớt, phương pháp và mức độ xử lý trong quá trình tinh chế, cũng như số lượng và loại phụ gia đi kèm.
Sự thay đổi màu sắc của dầu biểu thị sự thay đổi về thành phần hóa học của dầu hoặc sự hiện diện của các chất gây ô nhiễm.
Ví dụ: quá trình oxy hóa dầu , trộn lẫn hai loại dầu không giống nhau và các chất không hòa tan carbon do nhiệt đều có thể làm dầu bị sẫm màu. Cũng có khả năng dầu sẫm màu là do phản ứng quang hóa khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.
Việc đo màu dựa trên sự so sánh trực quan về lượng ánh sáng truyền qua một độ sâu xác định của dầu. Điều này có thể được thực hiện bằng phương pháp và thiết bị kiểm tra được xác định trước hoặc kinh nghiệm chủ quan về dầu có liên quan đến máy đo màu. Trong cả hai trường hợp, có thể có một số biến để theo dõi kết quả chất lượng.
Phương pháp thử nghiệm ASTM D1500-07 có thể được sử dụng để so sánh màu của mẫu dầu với một phiến kính. Thử nghiệm này được sử dụng trong sản xuất chất bôi trơn cho mục đích kiểm soát chất lượng. Nó được thực hiện bằng cách sử dụng nguồn sáng tiêu chuẩn để khớp mẫu với phiến kính.
Các giá trị cho phạm vi kính từ 0,5 đến 8,0 với gia số 0,5. Nếu mẫu nằm giữa hai màu, số cao hơn sẽ được báo cáo. Nếu không có máy đo màu, thì màu dầu được so sánh với mẫu trước đó hoặc mẫu dầu mới.
Phân tích dầu là một trong yếu tố then trốt trong mô hình bảo dưỡng hiện đại thế hệ 3. Dầu được ví như máu của máy móc, màu sắc dầu là chỉ tiêu đầu tiên cần theo dõi và đánh giá căn cứ chuẩn đoán hư hỏng của máy nói chung của máy nén khí nói riêng.
Màu sắc có thể được sử dụng như một chỉ báo về tình trạng của dầu và trong nhiều trường hợp, nó là một chỉ báo trường đáng tin cậy. Tuy nhiên, màu sắc không thể nói lên toàn bộ câu chuyện về tình trạng của dầu. Để hiểu đầy đủ về tình trạng dầu, điều quan trọng là phải sử dụng phương tiện kiểm tra thích hợp .
Màu sắc dầu nằm trong gói chỉ số phân tích mẫu dầu, đây là 1 ngành khá rộng với nhiều thiết bị đo kiểm chuyên dụng, nó chưa phổ biến với Việt Nam. Tổng kết lại có 02 điểm cần lưu ý:
Màu sắc dầu chỉ là dấu hiệu cảnh báo không khẳng định hoàn toàn chất lượng dầu còn sử dụng được hay không ?
Màu sắc dầu khác biệt hoàn toàn với màu dầu nhiễm bẩn. Ví dụ: Dầu chuyển màu đen là thuộc tính bình thường với dầu làm từ dầu gốc PAO chúng vẫn đảm bảo khả năng bôi trơn khi có màu đen. Nhưng dầu chứa cặn, bùn màu đen hòa lẫn hoặc bám thành bể, thành kính thăm dầu chắc chắn chất lượng dầu có vấn đề.
Nguyên nhân làm thay đổi màu sắc của dầu bôi trơn
Có một số khả năng dẫn đến sự thay đổi màu sắc của dầu, một số khả năng được đánh dấu như sau:
- Oxy hóa dầu
- Trộn một loại dầu với loại khác
- Dầu bị sẫm màu do phản ứng hóa dầu
- Lão hóa dầu
- Sự xâm nhập của nước trong dầu
- Hình thành bồ hóng, chất không hòa tan, bụi bẩn và chất gây ô nhiễm rắn
- Vecni – hay tiềm năng vecni – là một chất gây ô nhiễm mỏng không hòa tan được hình thành do các chất phụ gia đã cạn kiệt hoặc do các sản phẩm của quá trình phân hủy dầu
Màu của dầu thường được sử dụng rộng rãi là Thang màu ASTM hoặc “giá trị màu của dầu khoáng” để thử nghiệm, phân tích và phân loại dầu, dầu bôi trơn, xăng dầu, nhiên liệu diesel và dầu đốt nóng. Thang màu từ 0 có màu trắng nước đến 8,0 đơn vị có màu rất tối hoặc gần như đen. Thử nghiệm được thực hiện với đơn vị gia tăng 0,5.
Tham khảo chuyên sâu
Quá trình oxy hóa là một nguyên nhân phổ biến khác của việc hình thành các vật thể có màu và xảy ra hiện tượng sẫm màu toàn bộ. Sự thay đổi màu sắc rõ ràng hơn trong các loại dầu có hàm lượng lưu huỳnh và chất thơm cao.
Có một sức mạnh tổng hợp giữa các chất thơm và các hợp chất lưu huỳnh dường như làm suy giảm dầu và tạo thành các thể màu trong các phản ứng oxy hóa nhiệt (xem sơ đồ).
Trong nhiều trường hợp, sự đổi màu bất thường là một dấu hiệu đáng tin cậy cho thấy dầu đang ở mức cạn kiệt. Trong một nghiên cứu, 90% chất bôi trơn có màu sẫm bất thường cũng được phân tích trong phòng thí nghiệm cho thấy là không tuân thủ.
Sự thay đổi màu của các mẫu dầu tham khảo, dầu được oxy hóa bằng nanozeolit LTL
Tuy nhiên, có những trường hợp khác mà dầu sẫm màu có thể không phải là mối lo ngại thực sự. Việc kết hợp kinh nghiệm với loại chất bôi trơn cụ thể rồi phân tích mẫu dầu là cần thiết để chuẩn đoán chính xác.
0 Nhận xét